İnsan vücudu dışından uygulanan kuvvetin oluşturduğu hasar travma olarak
tanımlanır. Ortopedik açıdan travma, kırık, çıkık ve kırıklı çıkık
olarak tanımlanır.
Maalesef ülkemizde yaşadığımız trafik kazaları, ateşli silah
yaralanmaları ve yüksekten düşmeler sonucu oluşan kırık, çıkık, kırıklı
çıkıklar ile sıklıkla karşılaşmaktayız. Bu tür yaralanmalar sonucu
oluşan hasarlar zamanında ve uygun şekilde tedavi edilmemesi durumunda,
yanlış kaynama veya kaynamama ile sonuçlanmaktadır. Hoş olmayan bu
sonuçlar, kişinin kalan yaşantısını gerek sağlık gerekse sosyal açıdan
etkilemektedir.
Oluşabilecek bu tür olumsuz sonuçlar, hızlı bir şekilde en uygun tedavi
ve deneyimli hekimlerce yapılması ile engellenebilir.
İnsan ömrünün uzaması ile özellikle bayanlarda menopoz sonrası kemik
yıkımının artması ile osteoporoz (kemik kalitesi ve gücünün azalması)
oluşmaktadır. Osteoporotik kemiklerin travmaya direnci daha az
olduğundan, basit düşmeler ile ciddi kırıklar oluşabilmektedir. Bu
hastaların teşhis ve tedavisinin çok daha hızlı yapılması ve topluma
kazandırılması esas amaç olmalıdır.
------------------------------------------------------------
Romatizma
Umumiyetle eklem,
kas ve sinir sistemini etkileyen hastalıklara romatizma denir. Romatizma
ağrıları, vücudun her tarafında görülebilir. Halk arasında, romatizma
ağrılarına yel denir. Şişmanlık, hormon dengesizliği, karaciğer
yetersizliği, beslenme dengesizliği, mide ve bağırsak bozuklukları, çürük
dişler, sinüzit, bademcik iltihapları ve yaşlılık romatizmayı hazırlayan
nedenlerin başında gelir. Ayrıca, soğuk ve rutubet de çok önemli rol
oynar. Romatizmalı yerlerde ağrı, yanma veya üşütme ve şişlikler görülür.
Ağrı bazen dayanılmaz dereceye varır. Hareket etmekte de güçlük çekilir.
Tedavi edilmezse, kalp kapağı hastalığı veya bir başka hastalığa neden
olur.
3 çeşit
romatizma vardır: - Akut eklem romatizması - Romatoid artrit - Dejeneratif
romatizma
Fibula
Bacaktaki iki
kemikten dış kısımda olanıdır. Üstte Tibia ile eklem yapar diz eklemi
yapısına girmez, altta ise ayak bileği eklemine iştirak eder.
Varis Ülseri
Daha çok,
bacağın alt kısmında görülen yuvarlak bir yaradır. Nedeni, varisli yerde
meydana gelen herhangi bir yaralanmadır. Hastalık bacağın alt kısmında,
bileğe yakın bir yerde yuvarlak bir yara olarak ortaya çıkar. ayak
bileği şişer, deri esmerleşir ve bazen de ağrı hissedilir. Doktor
tedavisi şarttır.
Akondroplazi
Tedavisi olmayan,
sebebi bilinmeyen kalıtsal bir cücelik tipidir. Gövde normal büyüklüte
olup, kol ve bacaklar anormal derecede kısa ve baş normalden büyüktür.
Ballismus
Kol ve bacakların,
istemsiz, şiddetli, atıcı hareketleridir. Bu durum, gövdenin yarısında
görüldüğü takdirde, "hemiballismus" adını alır.
Çocuk Felci
Omuriliğin ön
kordonlarının iltihaplanması sonucu felçle neticelenen bir hastalıktır.
Tıp dilinde poliomelitis denir. Bilhassa yaz ve sonbahar aylarında
görülür. Nedeni bir çeşit virüstür. Lağım sularının yiyeceklere bulaşması,
sineklerin taşıdığı mikroplar, hastalığa yakalanmış kişinin ağız ve
burnundan çıkan damlacıklarla bulaşır. Çocuk felcine küçükler
yakalanabileceği gibi büyükler de yakalanabilir. Hastalık mikrop
kapıldıktan 7-21 gün içinde ortaya çıkar. Hastada ateş, baş ağrısı, boğaz
ağrısı, kusma, yorgunluk, boyunda kasılma, ve sırt ağrıları vardır.
Hastalığın ilk günlerinde gerekli tedaviye başlanmazsa, özellikle kol ve
bacaklarda felç görülür. Hastalığın başlangıcında hastayı diğer
kimselerden ayırmak ve yatırmak gerekir. Çocuk felcinden korunmak için
Salk aşısı veya Sabin aşısı yaptırmak gerekir. Bu aşının ilki çocuk 6
aylık olmadan önce, ikincisi ilk aşıdan 2 ay sonra, üçüncüsü, ikinci
aşıdan 6 ay sonra yapılır. 5 ve 15 yaşlarında da tekrarlanır. Tedavi için
mutlaka doktora başvurmak gerekir.
Donmalar
Üşümenin en ağır
şekline donma denir. Donan kişiyi birdenbire ısıtmamak gerekir. Böyle
durumlarda yapılacak ilk iş vücuda bir battaniye sarıp, ılık bir yere
taşımak; orada başı hafif geriye doğru olmak üzere sırtüstü yatırmak, kol
ve bacaklarını soğuk su ile iyice ovmaktır. Limonsuyu ile masaj
yapılabilir.
Fil Hastalığı
Özellikle
bacakların şişip, genişlemesi şeklinde ortaya çıkan bu hastalığa halk
arasında gelincik, tıp dilinde elefantiasis denir. Nedeni lenf
kanamalarının iltihaplanıp, şişmesidir.
Havale
Vücut kaslarının
ani ve şiddetli olarak kasılması sonucu ortaya çıkan duruma havale denir.
Büyüklerde havale çoğunlukla sara nöbetleri sırasında görülür. Küçük
çocuklarda görülen havale, sinir sisteminin değişik nedenler karşısında
göstermiş olduğu bir tepkidir. Bu tepkiler de; kemik hastalıkları, yüksek
ateş, boğmaca, devamlı hazımsızlık, bağırsak şeritleri veya diş
çıkarmalardan kaynaklanabilir. Ayrıca bu duruma sinir sistemi veya beyinde
meydana gelen bir hastalık da neden olabilir. Havale geçiren çocuğun
gözleri sabit bir noktaya çevrilir, çenesi de kenetlenir. Dudakları, yüz
kasları, kol ve bacakları, önce şiddetli bir şekilde kasılır, sonra da
çırpınmaya başlar. Ağzından da köpük gelir. Bütün bunlar bir iki dakika
devam eder. Sonra bütün belirtiler kaybolup, uykuya dalar. Hastalığın bir
nedenini bulmak için mutlaka bir doktora başvurmak gerekir. Bu arada
çocuğu sessiz, loş bir odaya yatırmak, elbise ve çamaşırlarını gevşetmek
faydalıdır.
Boyun Tutulması
Soğuk almaktan,
boynun çarpık durumda bir süre kalmasından veya nezleden kaynaklanır.
Adenit
Boyundaki lenf
damarlarının şişmesi sonucu meydana gelen iltahaplı şişliğe adenit denir.
Fıtık
Vücudun herhangi
bir organının; genellikle bağırsağın, kaslar arasındaki zayıf bir noktadan
dışarı çıkmasına fıtık denir. fıtık olan yerde, şişlik görülür. Öksürünce
veya ıkınınca büyür. Ağır işler yapmaktan, öksürmekten ve ıkınmaktan,
hoplayıp zıplamaktan kaçınmak gerekir. Ameliyat olunmayacaksa, fıtıkbağı
kullanmak faydalıdır.
Kemik İltihabı
Kemiğin ve iliğin
iltihaplanması sonucu ortaya çıkar. Tıp dilinde osteomyelit denir. Nedeni,
cerahat yapan mikropların kana karışması veya derideki herhangi bir
yaradan dağılan mikroplardır. Hastalanan kemik, dokunulmayacak kadar
hassastır. Hastada, terleme ve titreme görülür. Ağrılar aniden başlar.
Vakit geçirmeden tedavi ettirmek gerekir.
Kemik Veremi
Uzun kemiklerin
son kısmındaki, kemik yapıcı kıkırdakların verem olmasına, kemik veremi
denir. Kalça, diz kapağı oynakları ve bazen de omurlarda görülür. Nedeni
veremin ikinci devresinde, verem basillerinin kan damarları aracılığıyla
bütün vücuda yayılmış olmasıdır. Hastada baş ve eklem ağrıları görülür.
kemiklerinde yaralar ve delikler açılır. Ateşi de, inip çıkar. Vakit
geçirmeden tedavi edilmesi gerekir. Doktorun tavsiyelerine uyulur, verdiği
ilaçlar kullanılır.
Kemik Yumuşaması
Kemiklerin zamanla
yumuşayıp, kırılabilir hale gelmesiyle ortaya çıkan bu hastalığa tıp
dilinde osteomalasi denir. Nedeni, kalsiyum veya D vitamini eksikliğidir.
Nazal Kemik
Burun kemiği.
Parietal Kemik
Kafatasının her
iki yan tarafındaki kemiklere verilen isim.
Akromegali
Beyin tabanında
bulunan hipofiz bezinin ön bölümünün aşırı çalışmasına bağlı bir durumdur.
Büyüme tamamlanmadan, kemiklerin uzaması sona ermeden erken çağlarda baş
gösterirse gigantism adı verilen dev görünüm oluşur. Bozukluk büyüme
çağının bitiminden son
Bence-Jones Proteini
Myelomatosis gibi
kemik iliğini ilgilendiren hastalıklarda, idrarla çıkartılan bir çeşit
protein.
Bone
Kemik.
Çıkıklar
Kemiklerden
herhangi birinin oynak yerinden kısmen veya tamamen ayrılmasına çıkık
denir. Bu durumda yapılacak ilk iş doktora gitmektir.
Kırıklar
Çarpma, vurma,
düşme veya bunlara benzer bir kaza sonucu meydana gelen kırıklar, kapalı
ve açık kırıklar olmak üzere ikiye ayrılır. kemikler ya bir yerinden basit
bir şekilde ya da birkaç yerinden kırılıp, parçalanırlar. kemik kırılan
yerde, şiddetli ve şişkinlik meydana gelir. Kırılan yer, elle yoklandığı
zaman birtakım tıkırtılar duyulur. Bazen de, kırılan kemikler, kasları,
etleri ve deriyi delerek dışarı fırlayabilir. kemik kırıklarında yapılacak
ilk iş, kemik uçlarını karşı karşıya getirerek, kıpırdamayacak şekilde
sıkıca sarmaktır.
------------------------------------------------------------